Coraz więcej zespołów pracuje dziś w środowiskach, gdzie drobny błąd higieniczny może zniweczyć cały proces. Nawiewnik laminarny jest jednym z cichych bohaterów takich miejsc. Działa w tle, ale to on decyduje o stabilnym przepływie i czystości powietrza nad kluczową strefą pracy.
W tym artykule dostajesz prosty przewodnik: jak czyścić, kiedy sprawdzać, co mierzyć i jak dokumentować. Dzięki temu utrzymasz nawiewnik w dobrej kondycji, a Twoje procedury przejdą audyt bez nerwów.
Dlaczego czystość nawiewnika laminarnego ma znaczenie?
Czysty nawiewnik to stabilny przepływ i mniejsze ryzyko zanieczyszczeń produktu.
Zabrudzenia kratki, komory i okolic filtra zmieniają rozkład strugi i wprowadzają turbulencje. To osłabia ochronę strefy krytycznej i zwiększa przenoszenie cząstek. Brud działa też jak materiał odżywczy dla mikroorganizmów. Utrzymanie higieny elementów nawiewnych ogranicza ryzyko, wydłuża żywotność filtrów i wspiera zgodność z procedurami jakości.
Jak ustalić optymalną częstotliwość przeglądów?
Odstępy przeglądów dostosuj do ryzyka procesu i obciążenia urządzenia.
Najprościej przyjąć plan oparty o klasy czystości, liczbę zmian, rodzaj operacji i historię usterek. W praktyce stosuje się przegląd wizualny co tydzień lub co miesiąc, czyszczenie rutynowe zgodnie z harmonogramem czystości, a testy wydajności i szczelności zgodnie z wymaganiami kwalifikacyjnymi. Po zmianach w instalacji lub remoncie wykonuje się przegląd nadzwyczajny. Harmonogram warto powiązać z rejestrem odchyleń i trendowaniem spadków wydajności.
Jakie środki i narzędzia są bezpieczne przy czyszczeniu?
Stosuj środki kompatybilne z materiałem nawiewnika, neutralne dla filtra HEPA.
Sprawdzają się:
- Ściereczki niestrzępiące się i wstępnie zwilżane
- Woda dejonizowana lub destylowana
- Neutralne detergenty do clean roomów
- Roztwory na bazie alkoholu izopropylowego w odpowiednim stężeniu
- Odkurzacz z filtrem HEPA do wstępnego zbierania pyłu z kratki i obudowy
Unikaj aerozoli i środków żrących. Nie mocz bezpośrednio medium filtra. Zawsze czytaj karty materiałowe i instrukcję producenta urządzenia.
Jak krok po kroku oczyścić elementy nawiewnika?
Najpierw zabezpiecz strefę i odłącz zasilanie urządzeń, jeśli tego wymagają.
Następnie:
- Załóż odzież ochronną odpowiednią do strefy czystości
- Oczyść kratkę nawiewną odkurzaczem z filtrem HEPA, nie dotykając filtra
- Przetrzyj kratkę i ramę obudowy metodą dwóch wiader. Z góry na dół, od czystego do brudnego
- Sprawdź uszczelki, śruby i powierzchnie styku. Usuń zabrudzenia i wilgoć
- Nie czyść medium filtra. Jeśli widoczny jest brud lub uszkodzenie, zaplanuj wymianę
- Po złożeniu uruchom nawiew i pozostaw na czas przewietrzenia strefy zgodnie z procedurą
- Odnotuj czynności w karcie urządzenia
Jak sprawdzić szczelność i wydajność przepływu powietrza?
Wykonaj test szczelności filtra i pomiar prędkości strugi zgodnie z procedurą jakości.
Do szczelności stosuje się metodę aerozolu i skanowania fotometrem zgodnie z PN-EN ISO 14644-3. Test obejmuje skan ramy, powierzchni filtra i połączeń. Wydajność przepływu ocenia się przez pomiary prędkości w siatce punktów za pomocą termoanemometru. Dodatkowo można wykonać wizualizację dymem, aby ocenić jednolitość strugi nad strefą pracy. Wyniki zestawia się z kryteriami akceptacji z kwalifikacji OQ i PQ.
Kiedy wymienić filtr HEPA i jak to udokumentować?
Filtr wymień, gdy nie przechodzi testu szczelności, ma uszkodzenia lub spada wydajność.
Wymianę uzasadnia także przekroczenie dopuszczalnego spadku ciśnienia, zanieczyszczenia po zdarzeniach serwisowych oraz koniec okresu eksploatacji z instrukcji. Po każdej wymianie filtra wykonaj test szczelności i pomiar przepływu. Rozszerz dokumentację o: certyfikat fabryczny filtra, protokół testu szczelności, protokół pomiaru przepływu, numer partii i klasę filtra, dane wykonawcy (funkcja/identyfikator), datę i godzinę oraz odnośnik do wpisu w rejestrze zmian. Dołącz certyfikat fabryczny i wpisz operację do rejestru zmian.
Jak zapobiegać zanieczyszczeniom podczas codziennej pracy?
Kluczem jest dyscyplina operacyjna i ochrona strefy wlotu.
Pomagają:
- Prawidłowe ubranie i sekwencja wejścia do strefy
- Praca wyłącznie w czystych, niskopylących materiałach
- Utrzymywanie wolnej przestrzeni przed nawiewem, bez zasłaniania strugi
- Zakaz używania aerozoli przy wlocie powietrza
- Zamykanie i zabezpieczanie strefy podczas przerw i sprzątania ogólnego
- Regularne krótkie przeglądy wizualne kratki i ram
Jakie typowe usterki sygnalizują spadek sprawności?
Niepokoją wzrost hałasu, nierówny przepływ i rosnące wskazania presostatów.
Zwróć uwagę na drgania obudowy, widoczny pył na kratce, uszkodzenia uszczelek, powracające alarmy czujników oraz zapachy świadczące o zanieczyszczeniach w kanale. Każda taka obserwacja wymaga wpisu w rejestr i ewentualnego testu poza harmonogramem.
Chcesz zacząć prosty plan regularnej konserwacji?
Zbuduj krótki harmonogram, przypisz odpowiedzialność i trzymaj się stałych okien serwisowych.
W praktyce wystarczy lista działań dziennych, tygodniowych i okresowych z jasnymi kryteriami akceptacji. Każde działanie ma mieć datę, wykonawcę i odnośnik do procedury. Dzięki temu łatwo śledzić trendy, zapobiegać awariom i przygotować się do audytu bez dodatkowego stresu.
Utrzymanie nawiewnika laminarnego to ciągłość małych kroków. Daje stabilną ochronę produktu, mniej przestojów i spokój podczas kontroli. Warto zacząć od prostych nawyków i konsekwentnej dokumentacji.
Skonsultuj harmonogram i procedury z zespołem jakości i wdroż je w swoim obiekcie już dziś.
